Πριν από τις ευρωεκλογές, ακόμη, ήταν γνωστό ότι η μεταρρύθμιση του προϋπολογισμού της Ε.Ε. είναι ένα από τα καίρια ζητήματα για το άμεσο μέλλον. Κανείς πάντως δεν φανταζόταν ότι η νεομπαροζική εποχή θα ξεκινούσε με επίθεση στο ταμείο Συνοχής. Κι όμως αυτό ακριβώς έγινε με το έγγραφο εργασίας που παρουσίασε η Επιτροπή στο Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο (Ε.Κ.) με ημερομηνία 6/10/09 και τον πομπώδη τίτλο «Μεταρρυθμίζουμε τον προϋπολογισμό, αλλάζουμε την Ευρώπη».
Στο προσχέδιο αυτό προσδιορίζεται ότι το επόμενο πλάνο, όχι πια επταετές αλλά πενταετές, θα παρουσιαστεί στο πρώτο εξάμηνο του 2011. Στα συμπεράσματά του αναφέρει ότι η μεταρρύθμιση πρέπει να βασιστεί στον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων (ανάπτυξη, εργασία, κλίμα, ενεργειακή ασφάλεια κ.λπ.), στη μεταρρύθμιση των ιδίων πόρων και στην αυξημένη ευελιξία.
Μέχρι εδώ όλα λίγο ως πολύ προσυμφωνημένα. Οπως αναμενόταν, προτείνεται δραστική μείωση των γεωργικών επιδοτήσεων στο 32% του συνολικού προϋπολογισμού, ώστε να απελευθερωθούν κεφάλαια για τις νέες προτεραιότητες.
Ποιό Ταμείο Συνοχής ;
Ομως το κείμενο πρώτη φορά θέτει σε αμφισβήτηση την πολιτική Συνοχής της Ε.Ε. και τον τρόπο με τον οποίο μοιράζονται οι επιδοτήσεις της. Προτείνει την κατάργηση του στόχου 2 και την ενσωμάτωσή του στις εθνικές πολιτικές. Τα κεφάλαια του Ταμείου Συνοχής (308 δισ. για την περίοδο 2007-2013) αντιπροσωπεύουν το 44,2% του κοινοτικού προϋπολογισμού και στοχεύουν στη « σύγκλιση » (στόχος 1) και την « περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση » (στόχος 2).
Εάν η πρόταση γίνει αποδεκτή, τότε όλες οι περιφέρειες του στόχου 2 θα βρεθούν εκτός χρηματοδότησης. « Συνολικά 200 από τις 271 περιφέρειες δεν θα είναι επιλέξιμες καθώς και 16 από τα 27 κράτη-μέλη », είναι η εκτίμηση της Ντανούτα Χούμπνερ, πρώην κομισάριου περιφερειακής πολιτικής και φρεσκοεκλεγμένης ευρωβουλευτίνας (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Πολωνία), η οποία μάλιστα προεδρεύει στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης (REGI) του Ε.Κ.
Δείτε τη συνέντευξη της Ντανούτα Χούμπνερ στο κανάλι του Ευρωκοινοβουλίου
Ποιες περιφέρειες της χώρας μας κινδυνεύουν σε αυτήν την περίπτωση ; Η Στερεά Ελλάδα και το νότιο Αιγαίο, η Αττική, η δυτική και η κεντρική Μακεδονία, αλλά και οι περιφέρειες που στο τέλος του πλάνου θα έχουν πάνω από το 75% του μέσου κοινοτικού ΑΠΕ.
Στις 22 Οκτωβρίου, η Χούμπνερ έστειλε επιστολές στα υπόλοιπα μέλη της REGI καθώς και στον πρόεδρο της Κομισιόν, Μπαρόζο. Την επόμενη μέρα επιστολή έστειλε και η Μερσέντες Μπρέσο, κυβερνήτης της περιφέρειας του Πιεμόντε στην Ιταλία και πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Ομάδας στην Επιτροπή των Περιφερειών (όργανο της Ε.Ε. με δικαίωμα γνωμοδότησης). Στην επιστολή της, η Μπρέσο δεν μασάει τα λόγια της, « πρόκειται για επανεθνικοποίηση της πολιτικής συνοχής, ένα κείμενο που είναι για τα σκουπίδια ».
Στις 6 Νοεμβρίου το ζήτημα έφτασε στην πρώτη σελίδα των « Financial Times » και αναδείχτηκε σε μείζον ευρωπαϊκό θέμα. Η σύμπνοια χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών θα οδηγήσει σε μεγάλες πιέσεις προς τον Μπαρόζο, ώστε να αφήσει το θέμα για την επόμενη Κομισιόν.
Ακόμα περισσότερο, μια που -σύμφωνα με διπλωματικές πληροφορίες της « Κ.Ε. »- η Κομισιόν δεν προτίθεται να ακολουθήσει την κανονική διαδικασία διαβούλευσης αλλά να φέρει το κείμενο κατευθείαν στην ολομέλειά της. Μόλις την Τετάρτη ανακοινώθηκε ότι ο Μπαρόζο ανέθεσε στον αναπληρωτή γραμματέα της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Τεμπό, την προσπάθεια να ηρεμήσει στο μεταξύ τα πνεύματα. Ακούγεται, επίσης, ότι πρόθεση της Κομισιόν είναι να παρουσιαστεί το κείμενο στο γεύμα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της 17/11 για να έχει τις πρώτες αντιδράσεις των κρατών-μελών. Ο εμπνευστής της κηδείας της πολιτικής Συνοχής, βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν, ψάχνει ήδη συμμάχους.
Στη χώρα μας, το θέμα έφτασε ως απόηχος μέσω του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Γιώργου Σταυρακάκη, αντιπροέδρου της REGI, ο οποίος είναι κατηγορηματικά αντίθετος σε μια τέτοια προοπτική. « Δεν υπάρχει περίπτωση να δεχθούμε οποιαδήποτε πρόταση της Κομισιόν που να αποσκοπεί στον αποκλεισμό των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης από τον προγραμματισμό και την εκτέλεση των κοινοτικών προγραμμάτων καθώς και στην κατάργηση του στόχου 2 », δήλωσε στην « Κ.Ε. ».
Ποιοι ευνοούνται
Ο έτερος αντιπρόεδρος της REGI, Μιχάλης Τρεμόπουλος, των Οικολόγων Πράσινων μιλώντας στην « Κ.Ε. » εκτιμά ότι η επανεθνικοποίηση φαίνεται να ευνοεί τους καθαρούς συνεισφορείς, δηλαδή τα πλουσιότερα κράτη-μέλη.
« Πρέπει να παραμείνει έντονο το γεωγραφικό κριτήριο, διότι εξασφαλίζει την αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής με κοινά ευρωπαϊκά κριτήρια. Πρέπει, επίσης, να εξασφαλιστεί ότι δεν θα μειωθούν οι πόροι για τις λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές καθώς και αυτές σε δυσμενέστερη θέση ».
